کمالگرایی به زبان ساده یعنی هرچه در حد عالی و کمال نباشد پذیرفتنی نیست. افراد کمال گرا با تعیین اهداف سطح بالا و معیارهای ریز و دقیق در انجام ‌کارها، به دنبال نتیجه ای بی عیب و نقص هستند و بروز اشتباه باعث می شود خودشان را سرزنش کنند. کمال گرایی انسان را فرسوده می‌کند و او را در یک حالت نارضایتی دائمی قرار می‌دهد.

انسان کمال گرا ارزشمندی خود را وابسته به دستاوردهای بی عیب و کامل می‌داند.برنامه ریزی‌های افراطی‌، تصحیح مدام‌، ناتوانی در واگذاری کارها، از ویژگی های افراد کمال گراست.

حالا یک پرسش مهم مطرح می‌شود که؛ کمالگرایی به چه دلیل ایجاد می‌شود؟

در اینجا به چند عاملی که باعث کمال گرایی می‌شود اشاره می‌کنیم:

1. رفتار والدین والدین الگوی زندگی کودکان خود هستند. ارزش‌ها ، اخلاق و طرز تفکر افراد تحت تاثیر والدین قرار می‌گیرد. والدینی که سخت گیر و سرزنش‌گر هستند و اشتباهات هرچند کوچک را فاجعه تلقی می‌کنند، به فرزندان خود این پیام را می‌دهند که اشتباه کردن ممنوع است‌.

2.  تشویق‌های اطرافیان متاسفانه معیارهای سفت و سخت معمولا مورد تاکید جامعه هستند . انجام بی عیب و نقص کارها و تلاش برای اشتباه نکردن‌، تایید اطرافیان را به همراه دارد‌. بنابراین ممکن است تشویق و تأییدهای دریافت شده از جانب دیگران ، افکار و رفتارهای کمال گرایانه را تقویت کند‌.

3.  انتقاد کردن و سرزنش هنگامی که کارها را بر اساس معیارهای دیگران انجام ندهیم مورد انتقاد و سرزنش قرار می‌گیریم. بنابراین به مرور می‌آموزیم که باید معیارهای خاصی داشته باشیم تا دیگران را از خود راضی نگه داریم و این باور در ما شکل می‌گیرد که مرتکب خطا نشدن مهم است‌.

4.  رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی هر روز به ما می‌گویند کامل و بی عیب و نقص باش تا کامروا باشی‌. اگر برای چند لحظه احساس ناکافی بودن داشته باشیم و به سراغ شبکه‌های اجتماعی برویم‌، با انبوهی از تصاویر زندگی‌های کامل و بی نقص بمباران می‌شویم. اندام‌های متناسب ، زندگی‌های پر از عشق ، ثروت فراوان و تجملات، پوست های صاف و براق و … این پیام را به ما می‌دهند که برای دوست‌داشته شدن باید کامل و عالی بود و همین موضوع بستر مناسبی برای رشد کمال گرایی مهیا می‌کند.

تکنیک‌های زیادی برای رفع کمال‌گرایی وجود دارد . البته با یک بار انجام دادن آن‌ها نمی‌توان انتظار معجزه داشت !! این فرایند نیاز به مداومت و صبر دارد . در اینجا به چند مورد از این تکنیک ها اشاره می‌کنیم:

• مراجعه به روانشناس مهمترین و موثرترین شیوه برای شناسایی و رفع کمال‌گرایی مراجعه به یک روانشناس ماهر و صاحب صلاحیت است‌.

•  کمال گرایی‌های خود را به صورت روزانه ثبت کنید روی کاغذ جدولی ترسیم کنید و هر وقت درگیر کمال گرایی شدید، به همراه موقعيت ایجاد شده را ثبت کنید .

  اینکه در چه موقعیتی افکار کمال گرایانه داشتید ؟چه افکاری داشتید ؟ چه احساسی را تجربه کردید ؟ چه رفتاری از خود بروز دادید ؟ ثبت روزانه کمال گرایی‌، باعث افزایش اطلاعات و آگاهی شما از نوع عملکرد خودتان می‌شود.

•  ملاک‌های خود را بازنگری کنید گاهی معیارهایی که برای انجام کارها تعیین می‌کنیم کمال گرایانه هستند اما خودمان خبر نداریم . برای اینکه بدانیم آیا ملاک های کمال گرایانه داریم یا نه ، به پاسخ این پرسش ها فکر کنید … آیا توان رسیدن به ملاک هایم را دارم؟ ملاک‌های من در مقایسه با دیگران در سطح بالاتری است ؟ ملاک‌هایی که دارم من را در دستیابی به اهدافم کمک می‌کنند؟ اگر از یکی از این قوانین و ملاک ها صرف نظر کنم چه اتفاقی می‌افتد؟

•  به خود اجازه اشتباه کردن بدهید این تفکر را در خود تقویت کنید که  مسیر موفقیت با آزمون و خطا ساخته خواهد شد و دوری از خطا و اشتباه ممکن نیست. وقتی در کاری شکست بخورید، متوجه می‌شوید که شکست کشنده نیست و می‌توان از آن گذر کرد. حتی برای درک بهتر این موضوع می‌توانید فعالیت‌هایی را انتخاب کنید که احتمال خطا و اشتباه در آن دارید. ( توجه داشته باشید فعالیت‌هایی را انتخاب کنید آزمون و خطا کردن در آن ضرر جانی و پیامدهای خیلی سخت و سنگین نداشته باشد ).

•  طرز فکر همه یا هیچ را مورد بررسی قرار دهید فرد کمال گرا انجام ندادن کارها را به انجام با عیب و نقص ترجیح می‌دهد. می‌توانیم این طرز فکر را برای خود جوری دیگری تعبیر و تفسیر کنیم یعنی نقطه صد را انجام دادن کار حتی با وجود عیب و نقص ؛ و نقطه صفر را انجام ندادن مسئولیتمان قرار دهیم . این تغییر کوچک می‌تواند شروعی برای رهایی از چرخه کمالگرایی باشد .