بارها گفتم از شنبه شروع می‌کنم، حتی شنبه 1 ارديبهشت 1403 -که یکی از خاص‌ترین شنبه‌ها بود- باز هم نتوانستم!
یکی از نیروهای محرک بسیار قوی در زندگی که ما را به سمت انجام کارهایمان هدایت می‌کند، انگيزه است.

وجود انگیزه، توان و انرژی لازم برای حرکت، و تداوم تلاش برای تحقق موفقیت را ایجاد می‌کند. برای دستیابی به اهداف و آرزوها بدون داشتن اين نيرو نمی‌توان قدمی برداشت.

در واقع اين محرک ریشه در خواسته هایی دارد که از نیازهای درونی انسان بر می آید.

انگیزه دارای سطوح مختلفی است و می تواند از یک میل و اشتیاق ضعیف تا یک عزم و اراده قوی متغیر باشد.

انگیزه به طور کلی به دو دسته تقسيم می شود:

1. انگيزه درونی: از درون فرد نشأت می گیرد. برآورده شدن صحیح و موثر نیازهای درونی باعث افزایش انگیزه های درونی می شود.
2. انگيزه بيرونی: به عوامل بیرونی مانند تشویق و تنبیه بستگی دارد. اگر با پاداش تمايل بيشتری به انجام کارها داريد، يعنی در وجود شما هم نياز به انگيزه بيرونی وجود دارد.

از سویي ديگر، سطح پایین انرژی فرد و عدم تمایل برای حضور در محیط‌های مختلف از نشانه‌های بی‌انگیزگی است. به طور معمول در این افراد شروع هر کاری با تأخیر انجام می‌شود.

این افراد از جملاتی مانند «از شنبه شروع می‌کنم!»، «الان آمادگی ندارم شروع کنم!» و شبیه اینها زیاد استفاده می‌کنند.

داشتن انگیزه سبب می‌شود:

• در تعیین اهداف بهتر و دقیق تر عمل کنیم.

وجود اين محرک در مسیر رسیدن به اهداف باعث می‌شود؛

فرد ارزش‌گذاری هدف انتخاب‌شده را بهتر و دقیق‌تر انجام دهد.

این توانایی باعث می‌شود نگاه به هدف دقیق‌تر باشد. حتی اگر در طول مسیر، هدف تغییراتی لازم داشته باشد، این تغییرات بهتر صورت پذیرد.

• راه تحقق اهدافمان را دقیق‌تر مشخص کنیم و برای رسیدن به آن ها تمرکز بیشتری داشته باشیم.

به طور معمول برای رسیدن به هر هدفی ممکن است راه‌های متعددی وجود داشته باشد؛ داشتن انگیزه کافی می‌تواند فرد را در انتخاب بهترین مسیر برای رسیدن به هدف کمک کند.

• از روابط شخصی و حرفه‌ای با اطرافیانمان بیشتر بهره ببریم.

ازآنجاکه داشتن روابط مناسب با افراد مهم زندگی جزو نیازهای ضروری انسان است، داشتن انگیزه در طول مسیر رسیدن به موفقیت باعث می‌شود فرد در تعامل با افراد مهم زندگی موثرتر عمل کند.

• احساس ارزشمندی داشته باشیم.

کسب موفقیت های هرچند کوچک، باعث افزایش احساس ارزشمندی می‌شود. بی‌شک افزایش احساس ارزشمندی و رضایت از خود یکی از بهترین پاداش هایی است که در نتیجة داشتن انگیزه در فرد ایجاد می‌شود.

همانطور که اشاره شد، بی‌انگیزگی باعث می‌شود یکی از نیازهای مهم و اساسی هر فرد، یعنی نیاز به ارزشمند بودن، آسیب ببیند؛ ازاین‌رو تداوم آن و عدم کسب موفقیت در بلندمدت می‌تواند به‌شدت آسیب‌زا باشد. در نقطة مقابل، کسب موفقیت می‌تواند باعث بروز احساس ارزشمندی در فرد شود.

برای افزایش انگیزه چه باید کرد؟

• هدف گذاری در زندگی

اهداف خود را بنویسید؛ بنویسید تا اتفاق بیفتد! برای آشنایی با روش‌های هدف‌گذاری، مقالة سه روش هدف‌گذاری در زندگی خانم اعرابی را مطالعه کنید.

• افزایش احساس رضایتمندی

یکی از دلایلی که هنگام هدف‌گذاری در زندگی تاکید می‌شود «هدف‌های کوچک در خدمت هدف‌های اصلی باشد.»، این است که رسیدن به اهداف کوچک سبب ایجاد رضایتمندی در انسان می‌شود. احساس ارزشمندی و رضایت از خود یکی از نیازهای اساسی انسان است. کسب موفقیت، هر چند موفقیتی کوچک، سبب افزایش احساس رضایتمندی در انسان می‌شود. برآورده شدن نیازهای درونی انسان باعث کاهش احساس ناکامی می‌شود. درنتیجه سیستم خلاق مغز انسان توانایی بیشتری برای مدیریت شرایط خواهد داشت.

• به دستاوردها و نتایج اهداف خود فکر کنید

صرف اینکه یک هدف دارای ارزش مثبت یا منفی است، باعث ایجاد انگیزه برای انجام و یا عدم تلاش برای دستیابی به آن نمی‌شود.

برای نمونه یک دانش‌آموز می‌داند که درس خواندن و موفقیت در کنکور می‌تواند تاثیری مثبت در آیندة شغلی‌اش داشته باشد، ولی این دانستن باعث ایجاد انگیزه در او نمی‌شود. آنچه باعث ایجاد انگیزه در فرد می‌شود؛ تفکر دربارة دستاوردهای آن هدف است.

برای نمونه اینکه اگر درس بخواند، می‌تواند وارد دانشگاهی خوبی بشود و ورود به یک دانشگاه خوب می‌تواند شرایط متفاوتی را برایش ایجاد کند. از اين رو فکر به دستاوردهای هدف در ايجاد انگيزه و تداوم آن مؤثر است.

• برای تغییر رفتار از تغییر باورهای درونی شروع کنید

یکی از نکات مهم دربارة تغییر رفتار و عادت‌های مهم زندگی در کتاب «عادت‌های اتمی» اشاره شده است. آن نکته مهم اين است که برای تغییر رفتار باید به‌جای تمرکز بر رفتارها -که لایة بیرونی شخصیت انسان را شکل می‌دهد- باید باورهای درونی و هویت را تغییر داد. تغییر هویت و باور درونی به این می‌انجامد که در فرآیند تغییر رفتار، تغییراتی ایجاد شود و تغییر در فرآیند، منجر به تغییر رفتار می‌شود؛ در این حالت که تغییر هویت بر تغییر رفتار اولویت دارد، تمرکز بر این است که فرد می‌خواهد چه کسب کند.