تلاش برای دستیابی به موفقیت در درجه‌های بالای زندگی بسیار خوب است؛ در حقیقت همة ما انسان‌ها براي رسيدن به اهدافمان تلاش می‌کنیم و دست‌کم براي يك موضوع، تمام انرژي خودمان را صرف کرده‌ایم تا به نتيجه دلخواه برسيم. تلاش ما براي رسيدن به موفقيت با دستاوردهاي شغلي، عزت‌نفس بالا، شادي و رضايت بيشتر از زندگي ارتباط دارد؛ بنابراين سخت‌کوشی و تلاش لزوماً بد نيست؛ اما اين موضوع زماني زنگ خطری را به صدا در مياورد كه فرد، اهدافي را انتخاب كند كه با توانایی‌های خود فرد و واقعيت موجود زندگی‌اش، تطابقي ندارد و نیز ارزشمندی خود را وابسته به نتیجه کارهایی که انجام داده است گره می‌زند، بله، اين سرآغاز کمالگرایی است.

کمالگرایی چيه و چگونه کمالگرا نباشیم؟

کمالگرایی چيست و چه نشانه‌هایی دارد؟

کمال، واژه‌ای است که در ذهن ما خلق شده است و در واقعیت یک ناممکن محسوب می‌شود؛ به همین دلیل کمال‌گرایی را یک ویژگی شخصیتی می‌دانیم نه یک اختلال روانی. کسانی كه دارای این ويژگي شخصيتي هستند اغلب تمایل دارند:

• اهداف «بی‌عیب» و «دور از دسترس» را انتخاب می‌کنند؛ استانداردهای بالا برای بی‌عیب‌ونقص بودن و اهداف بلندپروازانه بدون درنظرگرفتن شرایط و توانمندی‌های خود فرد موجب می‌شود فرد در یک‌چرخه منفی قرار بگیرد که بیشتر بر اجتناب از شکست تمرکز می‌کند.

• همواره از خود و دیگران انتقاد کنند و برای برطرف‌کردن نقاط ضعف مطرح شده، هیچ پیشنهادی نداشته و تغییری اعمال نمی‌کنند.

• افراد کمال‌گرا اغلب به دنبال ارزیابی منفی هستند و به همین دلیل خود را به‌خاطر اشتباهات کوچک مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند و انتظار «بهترین بودن» را از خود و دیگران دارند.

• افرادي كه در دام کمال‌گرایی ميفتند، بیش از حد به معیارهای بیرونی موفقیت (مانند نمرات) اهمیت می‌دهند و محبت و تایید دیگران را به عملکرد بی‌عیب‌ونقص خود وابسته می‌دانند و باور دارند که تنها بر اساس عملکردی که از خود نشان دهند، دوست داشته خواهند شد.

• افرادی کمال‌گرا، اغلب و ارزیابی دیگران از آنها برای تأیید هویت و ارزش خود تکیه می‌کنند.

آنچه که کمال‌گرایی بر سر ما می‌آورد!

به‌خاطر داشته باشیم که بین تلاش برای تعالی و کمال‌گرایی تفاوت وجود دارد. کسانی که برای کسب پیشرفت تلاش می‌کنند، اغلب اهداف بلندمدتی را برای خود در نظر می‌گیرند و از مسیر رسیدن به اهداف، به چالش کشیدن خود و توانایی‌هایشان لذت می‌برند و به‌خوبی مشکلات را مدیریت و حل می‌کنند. درحالی‌که کمال‌گرایان به دلیل تمرکز بر عدم شکست و کسب نتیجه دلخواه خود، ‌ ممکن است دچار رفتارهای مخربی از جمله:

• اهمال‌کاری و ازدست‌دادن زمان: مطالعات نشان داده‌اند که کمال‌گرایی با اهمال‌کاری و مدیریت ضعیف زمان مرتبط است. ترس از شکست و تفکر وسواسی می‌تواند باعث شود کارها بیشتر از آنچه که باید طول بکشد یا باعث شود شما از شروع یک کار وحشتناک اجتناب کنید.

• ازبین‌رفتن خلاقیت: ‌ کمال‌گرایی می‌تواند خلاقیت شما را خفه کند، شک به خود را افزایش دهد و شما را از رویارویی با چالش‌های جدید ترساند.

• روابط: کمال‌گرا می‌توانند به دلیل عیب‌جویی، ‌ توقعات بالا و «ترسیم بهترین بودن»، به روابط خود با افراد مهم زندگی آسیب بزنند.

• به‌خطرافتادن سلامت جسمی و روانی: رفتارهایی از جمله استرس، افسردگی، ‌ اضطراب، وسواس فکری اجباری و پرخوری یا بی‌اشتهایی عصبی از جمله عوامل تهدیدکننده سلامت جسمی و روانی افراد کمال‌گرا است.

راه کارهایی برای کاهش کمال‌گرایی

• روش SMART: این روش به شما کمک خواهد کرد که به اهدافتان نزدیک شوید و از اهمال‌کاری دست بکشید:

S: بررسی کنید که اهدافتان مشخص و نامبهم هستند.

M: قابل‌اندازه‌گیری و مسیر رسیدن به آن مشخص باشد.

A: اهداف دست‌یافتنی و عملیاتی باشد (از انتخاب اهداف ستارة سهیلی دست بکشید).

R: واقع‌گرایانه باشد و با توانمندی‌های منطبق باشد.

T: مدت‌دار باشد، مهم‌ترین بخش انتخاب مدت زمانی است که باید به آن برسید.

• دفترچه تعهدات: هر روز فعالیت‌هایی که شما را برای رسیدن به اهداف انتخاب‌شده‌تان نزدیک می‌کند یادداشت کنید، یک زمانی را در پایان روز برای چک‌کردن لیست خود اختصاص دهید و کارهای انجام شده را از انجام نشده تفکیک کنید. بابت فعالیت‌هایی که تیک انجام شده را دریافت کردند، از خودتان تشکر کنید.
• فشاری را که به خودتان وارد می‌کنید کاهش دهید: شخصی که بیشتر به شما فشار می‌آورد، خودتان هستید. با خودتان مهربان باشید و با پایین آوردن استانداردهای غیرواقعی که برای خود تعیین کرده‌اید، پذیرش خود را تمرین کنید. اگر هنوز انگیزه دارید و بهترین کار را انجام می‌دهید، کارتان خوب است. به‌خاطر داشته باشید که چیزی به نام “عالی” وجود ندارد.
• به اشتراک گذاشتن وظایف با دیگران: برای کمال‌گراها رهاکردن یک پروژه به دیگران مشکل است. آنها نمی‌خواهند کار را از ترس اینکه به‌درستی انجام نشود واگذار کنند. یاد بگیرید که از سپردن وظایف به افراد دیگر و رهایی از بار تصمیم‌گیری لذت ببرید. از خود بپرسید: آیا من در بهترین موقعیت برای انجام این کار هستم؟ آیا شخص دیگری می‌تواند این کار را انجام دهد و پاسخگو باشد؟
• از مشاوره کمک بگیرید: اگر متوجه شدید که هنوز در حال مبارزه با کمالگرایی خود هستید و اضطراب حاصل از این ویژگی، در زندگی شما سایه انداخته است و عملکرد شما را بیش‌ازپیش تحت‌تأثیر قرار داده است، مشاوره ممکن است گزینه خوبی باشد تا ابزارهای بیشتری برای غلبه بر کمال‌گرایی در اختیار شما قرار دهد.

کمالگرایی چيه و چگونه کمالگرا نباشیم؟ اگر همچنان پاسخ خود را دريافت ننموده ايد پيشنهاد می کنيم اين مطلب “کمال گرايی” را نيز مطالعه کنيد.