چرا افکار ما را احاطه می‌کنند؟!

وسواس فکری، از رگ گردن به شما نزدیک‌تر است! این را پژوهشی انجام شده در دانشگاه ییل نشان می‌دهد. بنا بر این پژوهش، زمینه ابتلا به وسواس فکری، در همه افراد وجود دارد و طی شرایط خاصی ممکن است برای هرکسی پیش بیاید. احتمالاً برای شما هم پیش‌ آمده که در واکنش به یک اتفاق، مشکل یا حتی بیماری، تفکرات وسواس‌گونه در ذهنتان ظاهر شود.

وسواس فکری یعنی چه ؟

وسواس فکری ، OCD یا Obsessive Compulsive Disorder یک اختلال روانشناختی است که در آن فرد دچار افکار، تصورات یا تمایلات  مزاحم می‌شود. این افکار معمولاً باعث نگرانی، ترس یا ناراحتی شدید می‌شوند. فرد ممکن است تلاش کند این افکار را کنترل کند یا آن‌ها را تحمل کند، اما آن‌ها به‌سرعت برمی‌گردند و امکان تحمل‌کردن این افکار برای فرد وجود ندارد. این افکار و تصورات معمولاً با رفتارهای وسواسی مثل شست‌ و شوی مکرر یا چک‌کردن قفل بودن درها همراه هستند که فرد برای کاهش نگرانی خود انجام می‌دهد.

تفاوت وسواس فکری و وسواس رفتاری :

وسواس فکری و وسواس رفتاری دو بخش از اختلال وسواس فکری – رفتاری هستند. وسواس فکری به معنای وجود افکار یا تصورات ناخواسته و مزاحم است که فرد نمی‌تواند آن‌ها را کنترل کند. در مقابل، وسواس رفتاری به معنای رفتار یا عادت‌های تکراری است که فرد برای کاهش نگرانی خود از افکار وسواسی انجام می‌دهد.

ارتباط وسواس تمیزی با وسواس فکری :

وسواس تمیزی نوعی از اختلالات وسواسی است که در آن فرد دچار نگرانی شدید از آلودگی یا بیماری می‌شود. این نگرانی معمولاً باعث می‌شود فرد به طور مکرر و بیش از حد به دنبال تمیزکردن خود یا محیط اطرافش باشد.

وسواس تمیزی به عنوان یک اختلال، ارتباط مستقیم با وسواس فکری دارد، در حالی که برعکس آن صادق نیست. علاوه بر این، برخلاف باور عمومی، وسواس تمیزی به عنوان یک رفتار یا یک عادت رفتاری، نشان‌دهنده اختلال یا مشکل خاصی نیست.

پیامدها:

وسواس فکری به عنوان یک اختلال روانشناختی، تأثیرات منفی زیادی بر زندگی دارد. فرد مبتلا به اختلال وسواس فکری، معمولاً به دلیل درگیری ذهنی بیش از حد، توانایی انجام کارها را ندارد یا ترجیح می‌دهد آن‌ها را انجام ندهد. اين اختلال ممکن است در زمینه‌های مختلفی خود را نشان بدهد که رایج‌ترین آن‌ها، در زمینه کاری و شغلی و در زمینه ارتباطات خانوادگی است!

ریشه وسواس فکری:

بر اساس پژوهش‌های انجام شده، باید گفت که ریشه اين اختلال یک عامل واحد نیست؛ بلکه عوامل زیادی در ارتباط با یکدیگر باعث شکل‌گیری و پیشرفت آن می‌شوند. بر اساس اطلاعات موجود، ریشه اين اختلال به‌ احتمال زیاد ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و روانشناختی است.

۱. عوامل ژنتیکی:  اگر یک فرد در خانواده دچار اين اختلال باشد، سایر اعضای خانواده نیز ممکن است به این اختلال دچار شوند. البته باید در نظر داشته باشیم که تربیت و زندگی با والدین مبتلا به اين اختلال نیز می‌تواند عامل تأثیرگذار دیگری در کنار ژنتیک باشد.

۲. عوامل بیولوژیکی: تأثیر عوامل بیولوژیکی بر شکل‌گیری و تشدید اين موضوع، مستقیم است. به این معنا که برخی از تغییرات، مثلاً کمبود هورمون سروتونین، مستقیماً بر تشدید اين اختلال تأثیر دارد. این کمبود می‌تواند بر اساس عوامل ژنتیکی یا محیطی ایجاد شود که درهرصورت، منجر به تشدید وسواس می‌شود.

نکته: مثال ذکر شده به همراه عوامل بیولوژیکی دیگر، با چرخه‌های زیستی بدن زنان احتمال بیشتری برای اتفاق‌افتادن دارند. تفاوت جنسیتی در ابتلا به اختلالات وسواسی نشان می‌دهد که از هر 18 مبتلا به وسواس، 17 نفر از آن‌ها خانم هستند.

۳. عوامل روانشناختی: برخی از رفتارها، باورها، یا رویدادهای زندگی ممکن است اين اختلال را تشدید کنند. به عنوان مثال، افراد مذهبی بعد از مواجهه با آسیب‌های اجتماعی (چه به عنوان پدیدآورنده چه به عنوان قربانی) به‌ احتمال بیشتری وسواس را تجربه می‌کنند