انیمه (a silent voice) تقریبا به شکل دقیقی یک ویدئو روانشناسی افسردگی را به نمایش می‌گذارد: شخصیت ایشیدا در بخش دوم فیلم در اوایل جوانی خود افسردگی را تجربه می‌کند؛ او در طی روز عمدتا کسل، کم انرژی و خسته است، از دیگران دوری کرده و ترجیح می‌دهد تنها باشد، افکار منفی زیادی درباره خود و دیگران دارد، از قلدری های دوران نوجوانی خود نسبت به شخصیت شوکو احساس گناه و تقصیر دارد و رنج کشیدن را حق خود می‌داند، و در بخشی از فیلم می‌بینیم که قصد خودکشی داشته و با واکنش شدید مادرش مواجه می‌شود.

در مقاله “نشانه‌های هشداردهنده اختلالات روانی” به انواع تظاهرات مشکلات روانشناختی اشاره کردیم، در این مقاله قصد داریم اختصاصا به افسردگی بپردازیم. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، افسردگی (Depression) اصلی‌ترین علت ناتوانی در سراسر جهان است. همچنین پژوهشگران مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا بیان کردند که تقریبا از هر پنج بزرگسال یک نفر در برهه‌ای از زندگی افسردگی را تجربه کرده است. نرخ شیوع افسردگی در افراد جوان 18 تا 29 ساله سه برابر نرخ آن در جمعیت میانسال و مسن است. به طور کلی تحقیقات نشان داده اند که افسردگی در زنان بیشتر از مردان است. در ضمن افسردگی در مناطق کم جمعیت و روستایی بیشتر است.

نشانه هاي افسردگی

غم یک احساس طبیعی است که تمام افراد آن را تجربه می‌کنند. غم به ما می‌گوید اتفاق دردناکی در زندگی رخ داده است – معمولاً نوعی از دست دادن. اگر برای کنکور سخت تلاش کرده باشید و رتبه مطلوب خود را کسب نکنید، یا اگر فردی مهم شما را تحقیر کند یا ارتباطش را با شما قطع کند، یا اینکه یکی از والدینتان سلامتی خود را از دست داده باشد، منطقی است که غمگین شده باشید. غم و ناراحتی پاسخ احساسی سالم مغز به از دست دادن چیزی است که برای شما مهم و ارزشمند است. اما احساس غم با افسردگی متفاوت است. افسردگی یک اختلال روانشناختی است که مجموع‌های از نشانه‌ها را دربرگرفته و منجر به افت شدید عملکردهای فرد در حوزه‌های شخصی و اجتماعی می‌شود.

افسردگی به شکل کلاسیک با نشانه‌های زیر مشخص می‌شود. اگر 3 مورد از موارد زیر را بیشتر اوقات روز و حداقل به مدت دو هفته الی یک ماه تجربه می‌کنید، برای بررسی دقیق و پیگیری درمان به یک روانشناس مراجعه کنید:

احساس غم شدید
از دست دادن علاقه به کارهایی که قبلا به آنها علاقه‌مند بودید (بی انگیزگی)
کاهش شدید انرژی/ خستگی مداوم
مشکلات خوابیدن: پرخوابی/ یا کم خوابی
مشکلات خورد و خوراک: افزایش شدید اشتها/ یا کاهش شدید اشتها (معمولا با تغییرات وزن همراه است)
احساس گناه زیاد/ تنفر از خود/ احساس بی ارزش بودن
ضعف حافظه و تمرکز/ مشکل در تصمیم گیری
تحریک پذیری و پرخاشگری زیاد به دیگران
افکار خودکشی
احساس نا امیدی و پوچی
افت عملکرد درسی، شغلی، ورزشی، یا هنری/ و قطع ارتباط با دیگران

افسردگی در زنان و مردان

با اینکه اين موضوع در هر دو جنس مرد و زن شایع است اما ممکن است تظاهرات متفاوتی در زنان و مردان داشته باشد. افسردگی در مردان می‌تواند خودش را به شکل‌های تحریک‌پذیری و خشم شدید، سوء مصرف الکل و مواد مخدر، خودزنی، و گاهی مشکلات جسمانی (سردرد، کمر درد، مشکل قلبی) نشان دهد. زنان معمولا افسردگی خود را در غالب نشانه‌های کلاسیک ذکر شده در بالا نشان می‌دهند، به علاوه اینکه برخی زنان افسردگی پس از زایمان را تجربه کرده و همچنین در دوران پیش از قاعدگی نشانه‌هایی را تجربه می‌کنند که مشابه علائم افسردگی هستند (سندرم پیش از قاعدگی).

تست افسردگی

تست افسردگی بک (BDI) که توسط آرون بک تهیه شده، به شکل وسیع به عنوان ابزار اصلی روانشناسان و مشاوران برای ارزیابی شدت نشانه‌های افسردگی به کار می‌رود. این پرسشنامه با 21 سوال طیف وسیعی از نشانه‌ها را پوشش می‌دهد. شما نیز می‌توانید برای سنجش نشانه‌های خود از این ابزار استفاده کرده و نتایج آن را با همراهی مشاور خود مورد بررسی قرار دهید.

علل افسردگی

به طور کلی سه عامل منجر به اختلال افسردگی می‌شود. مهمترین و اصلی‌ترین دلیل را می‌توان در روابط بین فردی معیوب جستجو کرد. زمانی که شخص با اطرافیان مهم خود روابط آشفته‌ای داشته یا هیچگونه پیوند نزدیکی با دیگران ندارد. کشمکش و تعارض‌های دائمی با همسر، والدین، مدیر و فرزندان اصلی‌ترین دلیل نارضایتی و افسردگی افراد است. دومین عامل به تعداد و شدت موقعیت‌های استرس‌زای زندگی فرد برمی‌گردد. چنانچه فرد با شرایط دردناک زیادی روبه رو شده باشد مانند طلاق یا شکست عشقی، مرگ عزیزان، اخراج شدن از کار، فعالیت در یک شغل پرتنش، دغدغه‌های مالی مختلف و غیره، به احتمال بیشتری افسردگی را تجربه خواهد کرد. سومین عامل افسردگی را در افرادی مشاهده می‌کنیم که به بیماری‌های جسمی مزمن مبتلا هستند مانند سرطان، ایدز، بیماری‌های خودایمنی و غیره. این افراد در مدیریت حوزه‌های مختلف زندگی خود را ناتوان دیده و احساس می‌کنند که کنترل بسیار اندکی بر زندگی خود دارند.

اثرات افسردگی

اين موضوع می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی افراد تاثیر بسیار مخربی داشته باشد. اول اینکه فرد در زندگی اجتماعی خود با مشکلات اساسی مواجه می‌شود زیرا دیگران را طرد کرده و از آن‌ها فاصله می‌گیرد. بنابراین مشکلات رابطه‌ای او حل نشده باقی مانده و او احساس تنهایی می‌کند. او نه تنها در پرداختن به فعالیت‌های شغلی، تحصیلی و ورزشی خود ناتوان است، بلکه به فعالیت‌های ساده روزمره نیز نمی‌پردازد (مانند نظافت شخصی، آشپزی، شستن لباس‌ها و غیره). بنابراین فرصت‌های رشد و پیشرفت زندگی خود را از دست می‌دهد. در نتیجه شکست‌ها و سرخوردگی‌های فرد افسرده افزایش پیدا کرده و عزت نفس او آسیب جدی می‌بیند. در ضمن فرد افسرده معمولا در رژیم غذایی خود تعادل را رعایت نکرده، خواب و فعالیت بدنی نامناسبی داشته، و احتمالا به مصرف مواد مخدر و الکل مشغول می‌شود. به همین دلیل بسیاری از پژوهشگران بیان کرده‌اند که در نتیجۀ این سبک زندگی است که افراد افسرده 1.5 برابر بیشتر در خطر ابتلا به 29 بیماری جسمی قرار دارند، برای مثال سکته مغزی، دیابت، فشار خون بالا، مشکلات قلبی و کبدی و غیره. زمانی که مورد فرد تشدید شود و او به نقطۀ ناامیدی کامل برسد، احتمال خودکشی افزایش می‌یابد. به طور کلی گفته می‌شود اکثر افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند، به یک اختلال روانشناختی مانند افسردگی مبتلا بوده‌اند.

درمان افسردگی

خوشبختانه افسردگی یکی از اختلال‌های روانشناختی است که با تشخیص و پیگیری به موقع کاملا قابل درمان است. چنانچه نشانه‌های ذکر شده را در خود و خانواده شناسایی کردید، پیشنهاد می‌کنم برای هماهنگی وقت مشاوره آنلاین به بخش تعیین نوبت مراجعه کنید. اگر در تهران زندگی می‌کنید، یک ملاقات حضوری با بهترین روانشناس تهران برای افسردگی ترتیب دهید. در مقالۀ بعدی به انواع روش‌های درمانی افسردگی خواهم پرداخت.